Cechy charakteru czy osobowości?

Cechy charakteru tworzą osobowość? Czy istnieje coś takiego jak cechy osobowości? Jak to jest z naszą osobowością, czym jest, czym jest charakter i jak rozróżnić te pojęcia i używać ich właściwie? Poniżej odpowiedzi na te pytania oraz proste ale ciekawe wyjaśnienie skąd biorą się cechy charakteru oraz opis cech pozytywnych i negatywnych.

Cechy charakteru czy osobowości?

Jak mówi się o nich poprawnie: cechy charakteru czy cechy osobowości? Psychologia tłumaczy to następująco: nie ma czegoś takiego jak cechy osobowości. Osobowość to zespól cech względnie stałych (względnie, ponieważ mogą ulegać dynamicznym zmianom w ciągu naszego życia, zależnie od tego, co się w nim dzieje), które sprawiają, ze jesteśmy indywidualną, wyjątkową jednostką. Te cechy to właśnie cechy charakteru, czyli znane nam zalety, jak szczerość, dobroć, pracowitość ale i wady, np. upór oraz egoizm.

Skąd się biorą cechy charakteru?

Nasz charakter kształtuje się przez całe nasze życie, praktycznie już od momentu poczęcia. Co ma wpływ na to, jakie cechy charakteru będziemy posiadać? Oczywiście po części odpowiedzialne są za to geny, cechy charakteru możemy dziedziczyć po rodzicach, dziadkach ale i innych członkach rodziny. Zazwyczaj podobieństwo to zauważamy dopiero po pewnym czasie. Co jeszcze ma wpływ na nasz charakter? Oczywiście cechy indywidualne, każdy z nas rodzi się jako wyjątkowa jednostka, posiada pewne cechy wrodzone, może je w ciągu życia jedynie rozwijać, inne nabywać, doskonalić. Wpływ na kształt naszej osobowości ma nasze środowisko rodzinne, więzi z rodzicami, rodziną, stymulacja środowiska rodzinnego, czyli np. to, jak opiekują się nami najbliżsi. Poza tym bardzo duże znaczenie ma nasza aktywność, czyli to, co robimy w życiu, jak się zachowujemy, można powiedzieć, że jedne cechy doskonalą inne, np. osoby aktywne poprzez swoją chęć do działania mogą doskonalić swoją empatię (poprzez przebywanie z innymi ludźmi), kreatywność oraz zaradność życiową. Nie bez znaczenia jest także wpływ czynników zewnętrznych: to, co dzieje się w naszym życiu także ma wpływ na nasz charakter, na cechy, jakie posiadamy. Wszystko, co nam się przydarza może nas zmienić: ślub, przyjście na świat dziecka ale i wydarzenia trudne, np. strata bliskiej osoby czy rozstanie z partnerem.

Zaburzenia osobowości - typy

A co się dzieje, gdy osobowość nie ukształtuje się właściwie? Mówimy wtedy o tak zwanych zaburzeniach osobowości, czyli wykształceniu się nieprawidłowego wzorca zachowania, który objawia się posiadaniem cech charakteru, które uniemożliwiają nam normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Wyróżniamy wiele zaburzeń osobowości, w tym:

Osobowość paranoiczna
Osoba jest nieufna, podejrzliwa wobec innych, podejrzewa ich o niecne zamiary, np. chęć zabicia jej.

Osobowość antyspołeczna
Osoba lekceważy normy i zasady oraz nie szanuje praw innych ludzi.

Osobowość schizotypowa
To inaczej zaburzenia typu schizofrenii, osoba na nie cierpiąca jest podejrzliwa wobec innych, ma trudności z nawiązywaniem relacji, bywa ekscentryczna.

Osobowość schizoidalna
Cechami typowymi jest uboga ekspresja uczuć, niejako oderwanie od rzeczywistości, wycofanie z relacji międzyludzkich.

Osobowość z pogranicza (osobowość typu borderline)
Bardzo niestały obraz samego siebie, mówi się o tych osobach, że mają dwie lub kilka osobowości.

Osobowość unikająca
Zahamowanie w relacjach społecznych, unikanie innych osób ale i działania, wyobcowanie.

Osobowość zależna
Silne przywiązanie do innych ludzi, uleganie im, brak własnego zdania.

Osobowość narcystyczna
Brak empatii i wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka potrzeba bycia podziwianym i chwalonym, przesadnie wysokie mniemanie o sobie.

Osobowość obsesyjno-kompulsywna (schorzenie dawniej zwane nerwicą natręctw)
Choroba zaliczana również do nerwic, osoba na nią cierpiąca ma bardzo silną potrzebę kontroli wszystkiego, jest perfekcjonistą.

Zaburzenia osobowości klasyfikowane są jako choroby psychiczne i podlegają specjalistycznemu leczeniu. Zwykle jest to psychoterapia oraz stosowanie odpowiednich leków. W poważniejszych przypadkach niezbędna jest hospitalizacja pacjenta w czasie zaostrzenia objawów.

Pozytywne i negatywne cechy charakteru

Cechy charakteru zwyczajowo dzielimy na pozytywne i negatywne.

Pozytywne cechy charakteru

Cechy pozytywne to cechy dobre, zwane również zaletami. To walory, cechy, które są pożądane, które chcemy w sobie rozwijać i doskonalić. Zaliczyć do nich możemy:

• Szczerość i uczciwość - czyli mówienie prawdy oraz dotrzymywanie słowa. To cechy bardzo pożądane zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Wymagamy szczerości od przyszłego partnera życiowego, przyjaciela oraz pracownika.
• Sumienność i pracowitość - to wypełnianie swoich obowiązków oraz poświęcenie się pracy, którą mamy wykonać. Cechy idealnego pracownika? Owszem, ale ważne są również u ucznia czy partnera.
• Bezinteresowność (zwana również altruizmem) - cecha bardzo pożądana współcześnie. Bezinteresownie, czyli bez czekania na odwdzięczenie czy nawet podziękowanie. To niesienie pomocy i wsparcia dla samej radości pomagania. Bezinteresowność jest cechą przydatną w wielu zawodach, np. lekarza czy pielęgniarki. Powinna być jednak zaletą każdego z nas.
• Aktywność - czyli zamiłowanie do działania, chęć robienia czegoś, bycie w ciągłym ruchu. Ludzie aktywni szybciej i bardziej efektywnie realizują swoje cele, są zwykle optymistami radośnie ustosunkowanymi do świata i innych ludzi.
• Asertywność - sztuka odmawiania i bronienia swoich poglądów z jednoczesnym zachowaniem szacunku dla poglądów drugiej osoby. Cecha bardzo pożądana i rozwijana na własną rękę lub za pośrednictwem różnych szkoleń i kursów.
• Kreatywność - czyli twórcze myślenie i pomysłowość. Osoby kreatywne potrafią łatwiej znaleźć wyjście z sytuacji, są obrotne i ciekawe świata. Kreatywność przydaje się w życiu prywatnym i w pracy, warto ją doskonalić.
• Życzliwość - czyli przyjemne i miłe traktowanie innych osób, osoby życzliwe są serdeczne, uśmiechnięte, to zwykle optymiści, którzy z radością poznają nowe osoby, chętnie im pomagają.
• Samodzielność (zaradność) - samodzielność w działaniu, czyli zaradność, to cecha bardzo przydatna w życiu. Osoby zaradne są inteligentne, bystre, potrafią radzić sobie w różnych sytuacjach i chętnie niosą pomoc i wsparcie innym.
• Wyrozumiałość - to cecha kogoś, kto rozumie innych, wie, co czują i wiele im wybacza. Osoba wyrozumiała jest wrażliwa i empatyczna. To bardzo pozytywna i pożądana cecha.
• Troskliwość - osoba jest opiekuńcza w stosunku do innych, troszczy się o nich, chętnie zajmuje się innymi, dba o zaspokojenie ich potrzeb.

Negatywne cechy charakteru

Cechy negatywne z kolei to nasze wady, przywary, cechy, których nie chcemy posiadać i chcemy w sobie zwalczać. Zaliczyć do nich możemy cechy takie jak:

• Arogancja - osoba zuchwała, która lekceważy innych, jest niemiła, opryskliwa. Bywa bezczelna, mówi to, co myśli.
• Cynizm - osoba lekceważy wszelkie normy, wszystko krytykuje, ale nie proponuje nic w zamian, nigdy nie upatruje się winy w sobie, obwinia o wszystko innych.
• Egoizm - to brak poszanowania dla innych, osoba egoistyczna stawia siebie w centrum i zauważa tylko swoje potrzeby, działa jedynie na swoją korzyść. Egoista zwykle pozbawiony jest empatii i wrażliwości emocjonalnej.
• Kłótliwość - osoba kłótliwa szuka pretekstu do sporu, krytykuje innych, obraża ich, cecha ta bardzo negatywnie wpływa na relacje międzyludzkie.
• Nieszczerość, obłuda - osoba nieszczera nie mówi prawdy, kłamie, obmawia innych, jest fałszywa, może mówić to, co przyniesie jej korzyści z jednoczesnym brakiem szacunku dla innych ludzi.
• Zachłanność - to pragnienie posiadania więcej niż mamy, to inaczej chciwość, chytrość. Osoby zachłanne postrzegane są negatywnie, jako ludzie pazerni, nastawieni jedynie na zysk materialny.
• Niecierpliwość - brak cierpliwości, czyli frustracja w momencie, gdy przychodzi nam na coś czekać lub wykonujemy coś dłużej niż planowaliśmy. Osoby niecierpliwe łatwiej wycofują się z aktywności, mają problem z doprowadzeniem danej aktywności do końca.
• Impulsywność - osoba impulsywna działa bardzo szybko, nierzadko bez zastanowienia, bywa porywcza, a nawet agresywna.
• Bezczelność - to nieliczenie się z innymi, osoba taka jest zbyt pewna siebie, bywa narcyzem, chętnie krytykuje innych,
• Porywczość - osoba taka kieruje się popędami, jest bardzo wybuchowa, reaguje gwałtownie, najczęściej jest cholerykiem.